Duivenpoep als stedenbouw, Evelien Pieters

Kunstenaar Tuur van Balen ontwikkelt een bacterie die zorgt dat duiven zeep poepen. Eigenlijk doet Van Balen niet veel anders dan mijn vader – duivenmelker – met zijn duiven, al is het met een ander doel. Het project Pigeon d’Or past in een aanhoudende traditie om de natuur te perfectioneren. En daarmee in een traditie van stedenbouw.

Duiven melken

Vroeger tuurde ik als kind mee naar de lucht als de duiven terugkwamen. Gewapend met een trillend fluitje en een bakje voer lokte mijn vader zijn duiven de spoetnik in: de toegang tot het hok waar water, voer en duivin wachtten. Dan kon hij de ring van de duivenpoot afhalen om deze zo snel mogelijk te klokken.

Het echte duiven melken startte echter pas na de vlucht: eindeloos ouwehoeren over hoe de duiven nog sneller konden vliegen. De indeling van het hok, de samenstelling van het voer, de losplaats van de trainingsvluchten, niets werd aan het toeval overgelaten. Ook niet de stambomen. Secuur werden de duiven geselecteerd om de allerbeste eigenschappen boven te halen.

Stedenbouw

Als architect zie ik al snel een link met de stad. Ooit begonnen we met dat selecteren en kweken om de natuur naar onze hand zetten. Zo hoefden we niet langer als nomaden rond te trekken op zoek naar voedsel en een goede woonplek: we maakten die plek gewoon zelf. Architectuurhistoricus Lewis Mumford noemt in zijn boek The City in History het eerste domesticeren van dieren en planten het begin van de stedenbouw.

Inmiddels hebben dieren en de stad een moeizamere relatie. Wij mensen vinden dieren al snel lastig. Duiven worden nu gezien als ziekteverspreiders waarvan de poep straten en gebouwen vervuilt. Maar nog in de Eerste Wereldoorlog waren postduiven echte helden. Ze bleken betrouwbare postbodes wanneer telefoon en telegraaf onbruikbaar waren. Nu e-mailen een stuk sneller gaat, zorgen de duiven voor een mooie hobby voor mijn vader. Hij weet me te vertellen dat ook die poep helemaal zo gek niet is. Die wordt gebruikt als visaas, bloemenmest en in Marokko zelfs om leer te looien.

Duivenmelker voor zijn hok. Foto: miss_windupbird op Flickr

Schone poep

Van Balen biedt met zijn werk een oplossing voor de overlast gevende uitwerpselen van stadsduiven. Een speciale bacterie moet ervoor zorgen dat de duiven zeep poepen. Daardoor krijgen ze een nieuwe functie in de stad. Om die functie te sturen, ontwierp Van Balen futuristische spoetniks voor aan je huiskamerraam en op je autoruit. Zo kun je – fluitend en schuddend met voer – de duiven lokken en transformeren tot zeeppoepende schoonmaakmachines.

De zoektocht van Van Balen gaat verder in de traditie van het verbeteren van diereigenschappen. Zoals mijn vader zijn duiven extra krachtvoer en vitaminen geeft om sneller te vliegen, zo manipuleert Van Balen de duiven zodat hun schadelijke poep een handige stadszeep wordt. Zou die duivenplaag dan misschien de stad een beetje beter kunnen maken? Een beetje schoner in dit geval? Met zijn project doet Van Balen aan stedenbouw in de oorspronkelijkste vorm: hij zet de natuur naar zijn hand om een fijne leefplek te maken.

Meer info: http://www.tuurvanbalen.com/projects/pigeon-dor