"Wat de natuur wil", interview met Jessica de Boer, Olga Mink
Teruggaan naar het oeroude geloof van animisme, maar dan in een modern jasje, dat is eigenlijk wat Jessica de Boer doet. Niet door weer te geloven in de bezieling van goddelijke planten, maar door de natuur om haar heen te observeren en ermee te experimenteren. Op haar website schrijft ze: "Mijn idee van hedendaagse animisme is dat we de wetenschappelijke redenering kunnen gebruiken om onze ideeën uit te breiden over wat leven is en weer animisten worden, maar nu via de route van observatie en experimenteren in plaats van intuïtie, zoals voorheen het geval was."
"Sealed", het werk dat ze presenteert op de DEAF tentoonstelling is theatraal van karakter. We zetten onze naam op een lijst, trekken een dekbed jas aan met bijhorende laarzen en gaan naar binnen. Nadat we twee schuifdeuren zijn gepasseerd, betreden we een grote koelcel met in het midden een doorzichtig blok ijs. 1000 Kilo weegt het. In dit blok heeft ze een 10 kg. zout geplaatst dat langzaam versmelt met het ijs. De verbinding tussen het ijs en het zout is een thermodynamisch proces, waarbij het zout smelt tot maximaal -15 graden. De vorm die het zout creëert is een organische structuur die zich langzaam uitbreidt over het ijsblok. "Eigenlijk moet je het werk meerdere keren zien, zegt De Boer. "Dan pas kun je echt ervaren wat het is." Voor de mensen die deze mogelijkheid niet hebben legt ze het werk vast op video.
Hoe verhoudt dit werk zich tot het thema the power of things?
"Ik schep condities om de wereld te kunnen begrijpen. Ik onderzoek processen om zichtbaar te maken wat de natuur wil. Ik probeer te begrijpen hoe basale krachten op elkaar inwerken. En hoe de natuur krachten versterkt of naar haar eigen hand zet, eigenlijk deze processen automatisch weer natuurlijk maakt."
Na de universiteit volgde De Boer de opleiding art-science in Den Haag. Ze wilde de wereld op een ander manier leren begrijpen, vanuit een minder theoretisch kader. "Eerst doen en dan pas denken, in plaats van andersom.
Je hebt een achtergrond in performance kunst. Hoe komt dit terug in dit werk?
"Het is meer dan zomaar een kunst installatie. Het feit dat je bij dit werk met een groepje naar binnen moet betekent dat iedereen unaniem moet beslissen om weg te gaan. Als er een wil blijven kijken dan gaat een ander zich misschien afvragen waar kijkt die nog naar?"
Wat zijn je inspiratiebronnen?
"De manier waarop ik bezig ben met materie sluit aan op gedachtegoed van het taoïsme, waarbij loslaten centraal staat. Door zelf iets te beginnen breng ik een autonoom proces in werking. Als kunstenaar (en toeschouwer) heb je er geen invloed meer op. Alles gaat zoals het gaat.
Mijn fascinatie heeft te maken met het primitieve wereldbeeld van de indianen. Dit inspireerde mij in het omgekeerde denken. Leren van de dingen om je heen, je kijkt naar een steen, de wolken, een plant, je drink van een cactus omdat die jou iets te vertellen heeft. Om dingen te zien die iets voor jou betekenen. Wat willen de 'dingen'? Hoe werken die krachten op elkaar in en hoe creëeren ze iets dat we als mensen nooit zouden kunnen bedenken?"
Is je werk niet eerder een verstoring van de natuur?
"Ik wil weten wat de natuur wil. Misschien doe ik dat door tegennatuurlijke condities te scheppen, ik maak het kader. Daarna laat ik de natuur haar gang gaan. Wat ik doe is kunstmatig, maar de natuur doet haar eigen ding. De natuur maakt het goed. Als mens doen we tegennatuurlijke dingen. Misschien heb ik een wat treurig mensbeeld? We creëren dingen die voor eeuwig zijn, we scheppen condities voor volgende generaties. Het wringt dat we dingen doen die deze tijdspanne overstijgen.
